Emeklilik sistemine ilişkin açıklamalarda bulunan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Elitaş, bugüne kadar 3 milyon kişiyi emekliye ulaştıran AET sisteminin 5 yıllık maliyetinin 300 milyar dolar olduğunu söyledi.
İktidar ortaklarından Adalet ve Kalkınma Partisi (AK) Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Elitaş, Pazartesi günü emeklilik sistemine ilişkin yaptığı açıklamada, düzenlemenin emeklilere (EYT) beş yıllık maliyetinin 300 milyar dolar (9,88 trilyon) olduğunu söyledi. Türk Lirası).
CNN Türk'ün sorularını yanıtlayan Elitaş, EYT yönetmeliğinin maliyet hesaplamasını 6 Şubat depremiyle karşılaştırarak, depremin Türkiye'ye üretim maliyetinin 60 milyar dolar olduğunu söyledi.
Elitaş, şöyle konuştu: “Toplumda bir fikir birliği oluştu. Kimse buna karşı çıkmadı. 2023'te 2,5 milyon kişi emekli olabilirdi. 2028'de bu sayı 4,8 milyon kişiye çıkacak. Şu anda muhtemelen 3 milyona yakın kişi AET'den emekli oldu. Erken emekliliğe kimse karşı çıkmadı. dedi.
“Medya bile 'AET ne zaman çıkacak' dedi. 85 milyon kişi 4.5 milyon erken emekliliğin bedelini ortak ödeyeceğimizi söyledi. 85 milyon erken emekliliğin bedelini ortak ödeyeceğiz dediler, deneyeceğim dediler. bunu uygulamak için.”
Emeklilik sistemindeki “adaletsizlik”e değinen Elitaş, şunları söyledi: “Prim ödeyenler arasındaki dengesizlik arttıkça insanlar ödedikleri primin karşılığını almak istiyor. Emeklilik primlerini bir anda öderseniz, bir mağduriyetle karşı karşıya kalırsınız. Herkesin ücretinde ve yaşam pahalılığında kaçınılmaz bir artış.”
6563 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 7438 sayılı Kanun Hükmünde Kararname. AET'nin yasal düzenlemesini içeren 375 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 3 Mart 2023 tarihli 32121.
AET sorunu nedir ve nasıl ortaya çıktı?
AET sorunu, 1999 yılında yürürlükteki Sosyal Güvenlik Kanunu'nda yapılan değişiklikle ortaya çıktı. İktidarda ANASOL-M adlı Sol Demokrat Parti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) koalisyonu vardı. Anavatan, Başbakan Bülent Ecevit'in başkanlığında. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli bu hükümetin başbakan yardımcısıydı. Kanunun temel amacı, erken yaşta emekli olma ihtimalinin etkilediği sosyal güvenlik sistemini iyileştirmekti.
1999 kanunuyla emeklilik yaşı nasıl değişti?
Kanunda yapılan değişiklikle 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların emeklilik şartları değişti. Bu tarihten sonra sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanı sıra emeklilik yaşı şartları da getirildi. Değişiklik öncesinde emekli olabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısına ilişkin şartların sağlanması yeterliydi. Değişiklikten önce kadınlarda 20; Erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim şartını sağlayanlar emekli olabilecek.
Değişiklikten önce kadın ve erkekler için emeklilik yaşı neydi?
1999'daki değişiklikten önce 18 yaşında sigortalı işe başlayan kadın 38 yaşındaydı; Bir adam 43 yaşında emekli olabilir. Sadece 5 bin gün prim ödemek zorunda kaldı. 5 bin ikramiye günü, yaklaşık 13,5 yıl kesintisiz çalışma anlamına geliyordu.
Bir diğer hesaplama örneği ise şu: 1 Ocak 1972 doğumlu ve ilk kez 1 Temmuz 1994'te sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir erkek işçi, kanuna göre 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladıktan sonra emekli olabiliyor. işe başlama tarihinde yürürlüktedir. Bu işçi 1 Temmuz 2019 tarihinde 5.000 gün prim biriktirmiş olsaydı, 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladıktan sonra yaş şartı bulunmadığından 47 yaşında emekli olabilecekti.
1999 değişikliğinin ardından ilk kez 1 Temmuz 1994'te çalışmaya başlayan aynı işçi, 25 yıl sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 gün prim ödeme şartlarını yerine getirdiğinde emekliliğe hak kazandı. Yani mevzuat değişikliğiyle bu işçinin emekliliği 8 yıl ertelendi; 750 gün boyunca ekstra prim ödemesi istendi.